Monday, November 12, 2012

Contoh Pidato Bahasa Bali


1.BASA BALI PINAKA JALARAN NGALESTARIANG BUDAYA BALI
Om Swastyastu,
“Buk, canang yang ini berapa satu?” minab punika bebaosan sane ketah lumrah iraga pireng ring tepengan aab kadi mangkine. Napi mawinan sapunika? Minab iraga sane nruenang kimud ngangge, inggih punika basa bali sane ring aab kadi mangkin sayan sue sayan ngidikang anak sane ngangge mabebaosan utawi berkomunikasi. Tios kadi kahanan ring dumun daweg basa bali kantun pinaka basa utama ring bebaosan utawi komunikasi. Yening mangkin wenten anak matumbasan kadi wau ngangge basa bali ”buk canang sane niki aji kuda asiki?” pastika sampun lian antuk iraga mirengang, wenten manah sane nuldul tatkala mireng anak mabaos kadi punika, santukan basa bali punika dahat luih manut ring tata titi basanyane taler madue pangargan sane mautama ring sajeroning angge mabebaosan.
Ring tanah bali puniki raga embas pinaka pabesen saking Ida Hyang Parama Kawi majalaran iraga manumadi dados jadma bali, jagi ngangganin utawi miara tetamian saking leluhur iraga. Nenten sios marupa warisan budaya pamekas basa kalih sastra kawi bali druene, sane dahat kasumbung luwih ring jagate. Punika awanan sapunapi antuk ngwerdiang kalih nglimbakang basa Bali iraga sareng sami, pamekas para anom-anome mangda ngawit mangkin sayan seneng malajahin utawi nelebin basa bali. Basa bali sane kasub ring jagate, pinaka basa daerah sane madue pangempon dahating akeh ring nusantara puniki.
Ida Dane sareng sami, manawita sampun akeh jalaran sane katempuh olih pamrentah minakadi ngranjingang basa bali ring sajeroning pendidikan formal, taler sang maraga wisesa sane pinaka murdaning jagat bali taler nglaksanayang Utsawa Dharma Gita nyabran awarsa nika boya ja sios pinaka utsaha saking pamrentah antuk nguratiang basa bali druene. Yan sakadi amunika pakardin pamrentah ring utsaha nglestariang budaya bali pamekas basa bali, iraga nenten patut tan pati rungu utawi tan eling tekenin kawigunan lan kabecikan basa lan budaya baline.
Siosan ring punika taler Undiksha singaraja ngwangun jurusan pendidikan basa bali, sane kaaptiang mangda sida dados pangamong lan mangda prasida dados guru basa bali disubane tamat irika. Ida dane sane tamat saking irika pinaka generasi penerus yowana bali sane riwekasan prasida ngamel tur nglanturang pangajahan basa bali ring pratisentana iraga. Siosan ring punika taler jurusan pendidikan basa bali punika nyabran warsa ngelarang pacentokan-pacentokan minakadi, pidato mabasa bali, masatua bali, orti bali miwah sane tiosan sane sampun sapatutnyane iraga aturang pangargan sane pinih becik ring jurusan punika. punapi patut titiang maosang kadi punika?.....
Ida dane sareng sami, punapi mangkin antuk mangda ngawit dewek padidi mautsaha ngangge basa bali ngantos prasida ngiyusin anak tios ngangge basa bali, yen kadi punika, sumanggup minab?....santukan punika ngiring biasayang ngawit ring dewek padidi, ring kulawarga nyantos ring pasawitran tegarang angge basa baline, yen terus pinehang ring kahyun nenten kalaksanayang minab meweh karasayang. Nanging, tegarang mangkin laksanayang, apang nenten ajeg bali wantah label kemaon, beh sami....ajeg bali,ajeg bali,ajeg bali, latah ngraosang ajeg bali. Nanging sujatine entip puun nenten wenten....
Nunas ampura ping banget titiang ngaturang sakadi punika, santukan napi, meled ring manah titiang jagi ngajak ida dane mangda sayan seneng, sayan wikan mabasa bali. Mangda ida dane sauninge, daweg titiang ring jawi dumun duk titiang ngruruh widya ring ISI jogja titiang marasa elek ring manah, napi mawinan? Santukan irika titiang ketakenin indik basa bali olih sawitran titiang irika sane akehan saking jawi asli. ”Im gimana sih sebenernya sor singgih basa itu? Apa alusnya kemaluan laki-laki?” Ane sakadi punika pitaken-pitaken sane katakenang sareng titiang, saking nika titiang makebyah ring manah titiang laut kabilbil tan sida nyawis pitakene punika....minab ida dane sami wenten sane madue pengalaman sakadi punika. Dija lek atine yan kahanane kadi punika. Raga saking bali, tan prasida mabasa bali, minab kaucap bali oplosan yen kenten....
Munguing asapunika ngiring mangkin iraga sareng sami ngurating, nglaksanayang turin ngangge basa bali druene mangda tan nemu malih kahanan kadi punika. Malarapan antuk galah sane becik sakadi mangkin, titiang banget mapinunas majeng ring ida dane sami taler ring para yogia sane ngawiwenangang pendidikan, mangda mikayunin saha ngmargiang sakadi pinunas titiang i wawu, pradene prasida kapanggih sakadi pangaptin iraga sareng sami majalaran nelebin basa bali turin prasida nglestariang budaya bali iragane.
Ida dane sareng sami sane kusumayang titiang wantah asapunika prasida aturang titiang ring tepengane kadi mangkin, cutet atur titiang ngiring sareng sami ngwit mangkin tunggilang kahyune ring sajeroning ngawerdiang pingkalih nglimbakang basa bali druene, kandugi prasida kapanggih napi sane kaaptiang iraga sareng sami. Prade wenten ring sajeroning atur titiang wawu wenten manawi kruna utawi luir ipun sane tan menggah ring kayun ida dane sami, lugrayang titiang nunas geng rna sinampura. Makawasananing atur titiang ngaturang parama Çantih....
Om Çantih,Çantih,Çantih Om
2. SAMBRAMA WACANA RING RAHINA SARASWATI
Om Swastyastu
Bapak kepala sekolah sane banget baktinin titiang, bapak ibu guru sinamian sane baktinin titiang, pasawitran titiang sareng sami sane tresna sihin titiang. Sadurung titiang matur amatra. Titiang sane nyelewedi dados manggalaning OSIS nyihnayang rasa pangayu bagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, sangkaning asung kerta wara nugraha ida iraga sareng sami iriki prasida ngalaksanayang pujaning saraswati ring rahinane mangkin.
Ida dane sareng sami, manawita sampun uning nyabran Saniscara Umanis Watugunung pastika sampun iraga nglaksanayang pujaning Sang Hyang Saraswati pinaka bhataraning pangweruhan. Gargita pisan manah titiang santukan nyingakin sajebag kulawarga sekolah sumuyub salunglung sabayantaka, sapunika taler para parawantaka(panitia) prasida ngelarang pacentokan penjor lan gebogan pantaraning kelas sane janten sampun kadasarin manah suci nirmala buat nincapang rasa bhakti iraga sareng sami majeng ring Ida. Dumadak ngancan ngariwekas pacentokan sekadi puniki prasida kawerdiang malih mangdane acara sekadi puniki prasida kalaksanayang nyabran nemu rahina saraswati. Titiang saking manggalaning OSIS ngaturang suksmaning manah majeng ring para parawantaka(panitia) sane sampun prasida ngamong sapulah palih acarane puniki sane prasida labda karaya tur mamargi rahayu.
Ida dane sareng sami sane dahat wangiang titiang, wantah asapunika sane prasida unggahang titiang ring panyembrama titiang puniki. Pinaka wusananing atur, titiang nunas pangampura antuk sapangiwang titiang matur, mugi-mugi ida dane ngaledangin.
Om çantih, çantih, çantih Om.


3.PIDARTA RING SAJERONING NYANGGRA RAHINA SARASWATI
Om Swastyastu,
Inggih ida dane sareng sami sane kusumayang titiang, titiang rumasa bagia pisan riantukan prasida masadu ajeng sareng ida dane iriki, ring rahina puniki, sane pinaka pujawali Sang Hyang Aji Saraswati. Sadurungnyane ngiring sareng-sareng nyihnayang rasa pangayu bagia majeng ring Ida Hyang Parama Kawi sangkaning sih asung kerta wara nugraha ida, titiang pingkalih ida dane ngamangguhang karahajengan.
Ida dane sareng sami, waluya kadi nasikin segara titiang purun ngadeg iriki jagi nguningayang suksman Rahina Saraswati, sane minabang titiang ida dane sami sampun tatas uning. Nanging sangkaning meled manah titiang, titing malih ngaturang majeng ring ida dane sami.
Yening inargamayang titiang Sang Hyang Widhi pateh ring Betara Surya sane madue sinar, sinar punika sane marupa lambang Sang Hyang Aji Saraswati sane nyinarin jagate makasami, mangdane prasida ngmolihang kalanduhan miwah karahayon. Sapunika taler kawruhane punika marupa sinar ring i manusa mangdene uning ngunadikayang sane patut kalawaning tan patut. Iraga sareng sami patut mangayu bagia majeng ring Ida Sang Hyang Saraswati, santukan Ida sane ngicenin karahayuan, kawicaksanan, kawibawan, miwah sakancan kawruhane sane katiba ring i manusa majalaran antuk sastra.
Ida dane sane kusumayang titiang, manawita ida dane sareng sami sampun uning, Rahina Saraswati punika rauhnyane ngenem sasih apisan, inggih punika rikala Saniscara Umanis Watugunung. Kawentenan pralambang ring sajeroning palawatan Ida Sang Hyng Aji saraswati,sane makeh madaging simbul lan artosnyane soang-soang, titiang jagi mautsaha nlatarang manut napi sane kauningin titiang. Ring lambang Saraswati punika kawentenan Ida marupa anak istri ayu, madue tangan patpat, ida nglinggihin angsa, taler magenah ring luhuring tunjung. Mangkin jagi uningayang titiang siki ping siki :
  1. Sane kapertama, Ida rabin Betara Brahma tur maraga ayu sane pinaka simbol prabawan sane ageng, taler pangwruhan punika ngulangunin manah sang sapasira sane satya malajahin.
  2. Ida matangan patpat sane soang-soang ngamel genitri, lontar, rebab, lan sekar tunjung. Genitri pinaka simbul pangweruhan punika tanpa wates, lontar pinaka simbul kawruhan, rebab pinaka simbul kebudayaan tur masuara ngulangunin nyihnayang pangwruhan punika ngulangunin, tunjung punika pinaka simbul sekar mahasuci pinaka lambang pangweruhan punika suci.
  3. Angsa pinaka praciri buron sane wicaksana, sane nyihnayang yaning sampun wikan sinah i manusa prasida kadi patapan i angsa sane sida ngrereh amah-amahan ring endute kutek.
Sapunika prasida antuk titiang ngaturang indik palawatan Ida Sang Hyang Saraswati, sane pinaka palawatan pangwruhan. Mungguhing ngenenin indik sapulah palih parindikan rahina saraswati punika wenten tigang rentetan inggih punika :
  1. Ri kanjekan rahina Saraswati punika, saking semeng jantos tajeg surya, iraga sareng sami maturan ka sanggah utawi ka mrajan soang-soang miwah mantenin buku utawi lontar druwene. Sakewanten sadurung maturan nunas trirta dumun ring ida pranda utawi ring sesuhunan ragane soang-soang. Sasampun banten punika kaantebang raris kasiratin tirta saraswati ping lima. Wusan punika wawu ragane siratin tirta ping tiga, kainum ping tiga taler karaup ping tiga. Tetujon iraga nunas tirta saraswati punika tan lian wantah mangda ida ngicenin karahajengan miwah kawruhan sane mautama. Tirta punuka taler dados angge nyuciang raga, ngicalang sakancan keletehan sane wenten ring angga sarira.
  2. Rentetan sane kaping kalih wantah masambang semadi. Ri kala masambang semadi patut majagra sinambi ngwacen lontar-lontar suci kaagaman. Ring masambang semadi punuka iraga patut mabrata tan dados mapunyah-punyahan. Tetujon mabrata punika wantah marupa latian natingin gegodan sadripune, ngwacen lontar utawi buku-buku kaagaman pinaka tangkis majagra, sinambi nunas pangwruhan majeng ring Sang Hyang Saraswati.
  3. Rentetan sane kaping tiga inggih punika mabanyu pinaruh risampun awengi majagra, mabrata nglaksanayang sambang semadi. Benjang semengane raris mabanyu pinaruh ka beji utawi ka segara tur matirta. Tetujon iraga mabanyu pinaruh wantah nyuciang raga turin nyupat sekancan letehe.
Sapunika tigang rentetan sapulah-palih acara sane patut iraga laksanayang rikala nemonin Rahina Saraswati.
Inggih ida dane sane kusumayang titiang, manawi asapunika sane prasida aturang titiang majeng ring ida dane sami ngenenin indik Rahina Saraswati puniki. Manawi ring sajeroning napi sane baosang titiang i wawu wenten iwang antuk titiang matur, titiang nunas pangampura. Puputang titiang antuk panyineb atur.
Om Çantih,Çantih,Çantih Om

4.PIDARTA NGUNCARANG INDIK CATUR GURU
Bapak Kepala Sekolah lan guru sane wangiang titiang, Ida dane sareng sami sane dahat suksamayang titiang.
Sadurunge titiang ngelanturang atur, pinih riin tittiang ngaturang antuk panganjali umat,

“Om Swastiastu”
Kaping ajeng ngiring sareng sareng ngaturang puja pangastuti ring Ida Hyang Parama Kawi , Ida Sang Hyang Widhi Wasa saantukan ring keledangan lan wara nugrahan Ida, Ida dane prasida rauh ring galah lan genah sane becik puniki.
Titiang iriki pinaka ngwalinin sisia , dahat angayubagia sepengrauh ida dane para atiti uleman sareng sami nyaksinin saha nyarengin ngastitiang karahajengan acara puniki.
Bapak / ibu guru makesami sane wangiang titiang, sane kapertama titiang iriki lakar nguncarang suksmaning manah ring para guru sekadi guru rupaka sane sampun teleb ngajahin titiang sareng sami nyantos tigang tiban.
Titiang rumasa akeh mapiutang ring para guru mawinan kapradnyanan sampun ngicenin peplajahan nganter iraga sami nuju karahayuan. Titiang nunas majeng ring para guru sareng sami mangde nenten surut-surut ngicenin titiang makesami piteket-piteket sane becik mangdane nemonin kedirgayusan ring peplajahan.
Ring acara puniki, titiang makesami taler nunas geng rena sinampura ring para guru lan pegawai iriki yening ring tigang tiban niki titiang makesami mekarya sane nenten becik.
Inggih para atiti sinamian, wantah asapunika sane prasida atur titiang, titiang nunas geng rena sinampura, mawinan kakirangan panyambran titiang puniki. Dumogi Ida Sang Hyang Widhi nganugrahin iraga sareng sami karahajengan, inggih tiang untatin antuk Paramasanthi,
“Om Shanti, Shanti, Shanti, Om”


5.PIDARTA INDIK UPAKARA MANUSA YADNYA MINAKADI MEPANDES LAN PAWIWAHAN
Bapak Walikota pinaka murdaning jagat Denpasar kesarengin antuk para manggala lan para atiti utawi uleman sane dahat wangiang titiang. Sadurung titiang ngelanturang atur, pinih riin titiang ngaturang antuk panganjali,
“Om Swastyastu”
Kaping ajeng titiang ngaturang suksmaning manah duaning Bapak Walikota, para manggala lan para atiti utawi uleman sampun prasida rawuh ring genah titiang manut swalapatra sane sampun kaatur.
Titiang sinalih tunggil saking kaluarga mapeteges malih wantah rahina sane mangkin kalaksanayang upacara manusa yadnya minakadi upacara pawiwahan lan upacara mepandes. Duaning asapunika meled pisan manah titiang majeng ring bp Walikota mangde prasida mapaica piteket-piteket lan pewarih-warih lan pangestu mangda upacara memargi antar labda karya tur sidaning don.
Acara selanturnyane pacang lincapang titiang malih antuk mesanekan ajebos. Duaning asapunika titiang sakeluarga pacing ngaturang boga amatra pamekas ring Bp Walikota kasarengin antuk para uleman makesami
Malih ajebos disampuni wusan ngerayunan makecihna upcara sampun puput.
Kaping untat nenten lali titiang ngelungsur gengrana sinampura yening wenten atur lan penyanggra titiang sane iwang tur san nenten manut ring angga
Wantah asapunika sane prasida aturang titiang, maka penyineb atur, titiang ngaturang pramasanthi,
“Om Shanti Shanti Shanti Om”




6.PIDARTA INDIK RAHINA SARASWATI 

Bapak Kepala Sekolah sane wangiang titiang.Para Guru lan Para Siswa sami sane kusumayang lan tresnasihin titing.

Om Swastyastu 

Melarapan antuk manah sane suci tur astiti bakti majeng ring Ida Sang Hyang WidhiWasa, titiang sareng idadane sami para guru lan siswa SMP N 1 Singaraja prasida mapupulring ajeng genah suci puniki sareng sami ngaturang bakti ritatkala rahina suci Sang Hyang AjiSarawati, dumadak ida sueca nyurianin tur ngicen keselamatan ring iraga sami.Rahina suci Saraswati ring sejeroning pemargin Agama Hindu ring Bali kebawosangpinaka ngawit tedun wacakan sastra pengewuruhan ring jagate pinaka suluh pemargisejeroning ngelanturang kauripan ring jagate puniki. Jatma sane nenteen uning ringkewuruhan Sang Hyang Aji Sastra sampung janten taan prasida ngeruruh pemargi kauripanbecik, santukan ipun nenten pacang uning punapa punapi tatecare pemargi ngererehpangupajiwa sane becik anggen ngelanturang kauripan nyane.Ring pamargin rahina suci ring Bali, Saraswati kemargiang nemoning rahina Saniscarakeliwon wuku Watugunung. Ritatkaal irika para siswa sareng sami sumuyuk ngaturang baktimelarapan antuk Canang suci lan wangi mangda Ida Betara suweca nedunang kaweruhantur nuntun para siswa sami prasida ngmargiang anggah ungguh seperindikan Brahmacarisane kelaksanayang ring sekolah.Rikanjekan rahina Saraswati, siosan ring ngaturang bakti mangdene para siswa samingulat sarira nincepang pekayunan mangda kaweruhan punika wiyakti menggah ring anggatur prasida pacang ngelaksanayang ring sejeroning pemargin kehidupan tur setata ngeruruhpemargi sane becik manut sekadi pinuntun Sang Hyang Aji Dharma tur ngicalang pikayunantan becik sane mikobetin jatma lan jagate.Bapak Kepala Sekolah lan Guru Miwah Siswa sareng sami sane tresnasehin titing,asapunika atur titiang ngindikang menakadi rahina Saraswati dumugi wenten pikenohnyane.Pinaka pinguntat titiang atur puniki antuk parama shanty. Om Shanti Shanti Shanti Om


7. Pidarta Basa Bali Bali Wisata Budaya
Para Darsika miwah uleman sane wangiang titiang,
Taler para Ida dane utawi semton pamilet sane sihin titiang,

Om Swastyastu,
Angayubagia uningayang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, saantukan wantah sangkaning asung kertha wara nugraha Ida, mawinan iraga prasida kacunduk sadu arep sakadi mangkin ring galahe sane becik puniki. Ampure ping banget lungsurin titiang ring Ida dane sinamian riantuk tambet titiange kalintang, nanging purun nglangkungin linggih Ida dane pacang maatur-atur samatra nganinin Indik ” Bali Wisata Budaya”.

Ida-dane Pamiarsa sane kasumayang titiang,
Sakadi sane ketah kauningin, kantos mangkin Pulau Bali kantun kaangken pinaka “Pulau Seni Budaya, Pulau Dewata, Pulau Kahyangan, Pulau Seribu Pura miwah Pulau Sorga utawi The Last Paradise”. Sajaba punika Bali kabaos pinaka daerah tatujon wisata Indonesia Bagian Tengah. Sajeroning nitenin linggihe pinaka daerah tatujon wisata, Bali ngemanggehang Pariwisata Budaya pinaka daya tarik wisatawane sane pinih utama. Duaning asapunika, budaya Baline patut kaupapira mangda prasida ajeg, kukuh miwah lestari. Yening budaya Bali ne sampun rered utawi runtuh, pariwisata Baline pacang taler sayan rered tur padem, mawinan pawangunan ring Bali nenten pacang prasida mamargi antar.
Sane mangkin, ngiring baosang, asapunapi tata carane mangda budaya Bali ne prasida ajeg kantos kapungkur wekas? Para jana Bali ne saking dumun sampun kaloktah pinaka masyarakat gotong royong, nginggilang rasa sagilik-saguluk salunglung sabayantaka sarpanaya utawi ngelarang kesatuan miwah persatuan mangda prasida ngemolihang kasukertan. Dasar kahuripan puniki raris kemargiang antuk:
1. Mikukuhang tur ngrajegang Sang Hyang Agama
Puniki manut ring pengamalan Sila Ketuhanan Yang Maha Esa
2. Nginggilang tata prawertining Maagama Hindu
Tegesnyane ring ngelimbakang seni budaya Bali patut kadasarin antuk sasunduk miwah tata sulur agama.
3. Ngrajegang Tata sukertaning desa saha pawongannyane sekala lan niskala.
Puniki mepiteges mangda sareng sami mamiara tata sukerta utawi keamanan desa antuk ngemargiang daging awig-awig Desa Pakraman sekala miwah niskala.
4. Nincapang Pangweruh, Kasusilan, miwah Pangupajiwa.
Tegesnyane nenten surud-surud melajahang rage, nelebang daging sastra agama miwah teknologi maka bekel kahuripan anggen ngerereh pangupajiwa.

Ida-dane, sane wangiang titiang,
Sajaba punika, utsaha ngajegang seni miwah budaya Bali ketah kadasarin antuk dasar panglimbakan pawangunan adat Bali ne, warisan leluhur sane pinih utama sane kawastanin ajahan “Tri Hita Karana” minakadi Parahyangan, Pawongan,miwah Palemahan.
1. Parahyangan, meteges ngutamayang pawangunan sekala niskala taler nangun “hubungan” sane harmonis, medasar antuk manah suci majeng ring Ida Sag Hyang Widhi Wasa. Conto nyane inggih punika, melajahang rage, rajin metirtha yatra, mecikang genah-genah suci/Pura. Mangda polih pasuecan ring Ida Hyang Parama Kawi.
2. Pawongan, mateges nglimbakang tatakramaning kahuripan kemanusan minakadi ngwangun, ngelaksanayang sekancan parilaksana sane becik majeng ring semeton manusa sami. Puniki dasar nyane wantah Tri Kaya Parisudha, Kayika, Wacika, Manacika Parisudha. Berfikir, Berkata dan berbuat yang baik.
3. Palemahan, tegesnyane, mautsaha mamiara alam lingkungan gumanti prasida ngemolihang kahuripan sane trepti miwah kerta raharja. Sekadi ngelaksanayang upacara Tumpek Bubuh/Wariga, nanem pohon penghijauan, nanem mangrove, miwah sane tiosan.

Ida dane miwah semeton sami sane banget mustikayang titiang,
Kadi asapunika titiang prasida maatur-atur ring galahe sane becik puniki. Matur suksme banget antuk uratian Ida-dane sinamian. Menawi ta wenten iwang atur titiang, lugrayang titiang ngelungsur geng rena pengampura. Pinaka pamuput atur, pinih untat sineb titiang antuk Parama Shanti, OM Shanti Shanti Shanti OM



8. PIDARTA INDIK RAHINA SARASWATI
Bapak Kepala Sekolah sane dahat wangiang titiang
Bapak-bapak miwah Ibu-ibu Guru sane wangiang titiang
Para Staf miwah Pegawai sane wangiang titiang
Miwah Para semeton sisiane sami sane tresnasihin titiang
Angayubagia uningayang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning paswecan Ida mawinan titian prasida kacunduk ring Ida-dane sareng sami sekadi mangkin. Antuk punika ngiring sinarengan ngojarang pangastungkara/panganjali umat
Om Suastyastu
Ida-dane Sameton Sinamian sane Wangiang Titiang
Manut baos sang maraga pawiku, umat Hindune astiti bhakti ring Ida Hyang Widhi sane kabaos maraga Sang Hyang Tunggal. Sakewanten sang maraga wicaksana maosang antuk makudang-kudang parinama. Sinalih tunggil parinamannyane sane kaanggen pinaka Dewa Pencipta Ilmu Pengetahuan ketah kabaos Ida Sasuhunan Sang Hyang Aji Saraswati.
Manut daging kacaping sastra aji agama, Umat Hindunne nyanggra piodalan Saraswati ngenem sasih apisan inggih punika nemonin rahina Saniscara Umanis Wuku Watugunung. Punika kaanggen pinaka rahina pamijilan pangweruh utawi Hari Lahirnya Ilmu Pengetahuan. Ring rahina punika makasami umah Hindunne kapatut ngaturang pangubakti ring Ida Sang Hyang Widhi pinaka utpeti utawi pencipta ilmu pengetahuan. Yadian sang maraga dokter, guru, murid, petani, bingkil, miwah sane lianan makasami patut sareng nyanggra piodalan Saraswati riantuk makasami madue pangweruh miwah kawagedan sane kapaica olih Ida Sang Hyang Aji Saraswati.
Ida-dane sareng sami
Tatujon nyanggra rahina piodalan puniki nenten ja tios wantah ngaturang parama suksma ring Hyang Widhi santukan Ida sueca mapaica pangweruh ring pretakjana Hindunne saha mangda sida nglantur pasuecan-Ida gumanti wenten anggen ngruruh pangupajiwa. Riantuk utama pisan kawigunan kaweruhane majeng ring kahuripan druene, punika mawinana ilmu pengetahuanne kaniyasa utawi kalambangin antuk Dewi Saraswati.
Ring kacapin sastra “Sarasamuscaya” wenten kaunggahang mungguwing anake sane nenten madue kaweruhan tan pendah kadi anak buta. Kaweruhan kocap pacang prasida pinaka titi pangancan miwah pinaka gagamelan sane pacang prasida ngaterang imanusa ngicalang kasengsaran uripnyanne. Punika mawinan nenten wenten anake nyadia dados anak belog utawi tambet. Makasami mapangapti mangda kasidan dados anak wikan utawi ririh. Majanten mangda setata jemet melajahang raga saha nenten lali satata ngastiti bhakti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, mamuja Ida Sang Hyang Aji Saraswati. Patut prasida nganutin tatwa ajaran Brahmacari Arsana : menuntut ilmu setinggi-tingginya dengan pengendalian nafsu birahi. Sajaba punika taler patut ngelingang slogan “masa muda masa belajar”.
Titiang naenan miragi gatra mungguing meseh I manusa sane utama wantah katambetan utawi kebodohan. Nenten pisan wenten nandingin saktin katambetane punika. Duaning asapunika anake sane kaliput dening katambetan majanten pacang akehan maparilaksana sane dudu utawi nenten rahayu. Yening wenten anak wikan maparilaksana sakadi anak tambet, janten dados ipun kabaos anak belog. Wenten malih kacaping sastra sane maosang mungguwing wiwit suka-dukane wantah katambetan. Katambetan punika wetu saking kaloban, taler loba punika matu saking katambetan. Dados ipun wantah katambetan jatinnyane sane mawinan manusane mangguh sengsara.
Ida-dane Sameton Sinamian sane Wangiang Titiang
Kadi asapunika titian prasida maatur-atur ring galahe sane becik puniki. Maka kirang langkung atur titiang, nenten lali titian nglungsur gung rena sinampura. Dumogi sangkaning sih Ida Sang Hyang Widhi Wasa mawinan punapi-punapi sane aturang titian I wawu wenten pakenohnyane. Inggih pacang puputang titian antuk parama santih.

Om Santih, Santih, Santih Om


9. PIDARTA INDIK IDA SANG HYANG WIDHI WASA

Bapak Kepala Sekolah lan guru sane wangiang titiang, Ida dane sareng sami sane dahat suksamayang titiang.
Sadurunge titiang ngelanturang atur, pinih riin titiang ngaturang antuk panganjali umat,
“Om Swastiastu”

Kaping ajeng ngiring sareng sareng ngaturang puja pangastuti
ring Ida Hyang Parama Kawi , Ida Sang Hyang Widhi Wasa saantukan ring keledangan lan wara nugrahan Ida, Ida dane prasida rauh ring galah lan genah sane becik puniki.
Titiang iriki pinaka ngwalinin sisia , dahat angayubagia sepengrauh ida dane
para atiti uleman sareng sami nyaksisnin saha nyarengin ngastitiang karahajengan acara puniki.
Bapak / ibu guru makesami sane wangiang titiang, sane kapertama titiang iriki lakar nguncarang suksmaning manah ring para guru sekadi guru rupaka sane sampun teleb ngajahin titiang sareng sami nyantos tigang tiban.
Titiang rumasa akeh mapiutang ring para guru mawinan kapradnyanan sampun ngicenin peplajahan nganter iraga sami nuju karahayuan. Titiang nunas majeng ring para guru sareng sami mangde nenten surut-surut ngicenin titiang makesami piteket-piteket sane becik mangdane nemonin kedirgayusan ring peplajahan.
Ring acara puniki, titiang makesami taler nunas geng rena sinampura ring para guru lan pegawai iriki yening ring tigang tiban niki titiang makesami mekarya sane nenten becik.
Inggih para atiti sinamian, wantah asapunika sane prasida atur titiang, titiang nunas geng rena sinampura, mawinan kakirangan panyambran titiang puniki. Dumogi Ida Sang Hyang Widhi nganugrahin iraga sareng sami karahajengan, inggih tiang untatin antuk Paramasanthi,
Om Shanti, Shanti, Shanti, Om”








10. PIDARTA INDIK HARI AKSARA INTERNASIONAL

Om Swastiastu,

Sane wangian titiang Bapak Ibu guru miwah undangan sareng sami, para sisya saking sekolah lianan lan para semeton sane banget suksmayang titiang. Ngiring ngaturang suksmaning manah ring Ida Parama Wisesa, santukan antuk kertha wara nugraha Ida, irage sareng sami prasida kacunduk ring galahe mangkin. Suksma antuk galah sane sampun kapaica antuk titiang minakada panitia ring paindikane ring Hari Aksara Internasional pinanggal 8 September puniki.

Ring galahe mangkin titiang pacang ngaturang pidarta indik “Pengembangan Aksara lan
Sastra Truna-Trunine ring Zamane Mangkin.” Ring paindikane puniki pacang kalaksanayang pacentokan ngewacen puisi, pidarta, lan makarya karya sastra sekadi satua bawak, puisi miwah sane lianan. Pacentokanne puniki kakapah dados kalih basa minakadi basa Bali lan basa Indonesia. Lan kakapah antuk kakalih kategori minakadi kategori A sane katujon antuk sisya SMP (SLTP) lan kategori B sane katujon antuk sisya SMA (SLTA).

Tetujon paindikane inggih punika ngewaliyang semangat para truna-trunine mangdane ngangge basa bali sane becik. Ring zaman globalisasi sekadi mangkin, IPTEK lan ilmu pengetahuanne sami sampun sayan ngemajuang, nanging para truna-trunine mangkin sayan ninggalin budaya nulis surat lan truna-trunine lali ring tata cara ngewacen utawi mawicara sane becik. Ring penelitian sane munggah ring majalah Horizon 2005, para sisya SMU sane uning lan becik ring sastra, wau 20%. Puniki nyihnayang ring tahun ke tahun sisyane ngangge basa Bali lan basa Indonesia sane patut sayan ical. Santukan punika, ngiring iraga utamane para truna-trunine sareng sami ngange basa Bali utawi basa Indonesia sane becik lan manut ring awig-awing sane wenten.

Ainggih asapunika indik pidarta titiange, titiang nunas restu ring para ida dane sareng sami mangdane acarane puniki prasida memargi becik, Titiang nunas geng rena sinampura antuk keiwangan titiange sane tan manut ring ati soang-soang.
Antuk nyineb pidartane puniki antuk ngucapang parama santih.

Om Santih Santih Santih Om



Subscribe to Our Blog Updates!




Share this article!

1 comment:

Return to top of page
Powered By Blogger | Design by Genesis Awesome | Blogger Template by Lord HTML